بازتوانی بلع برای کمک به بازآموزی مغز برای بهبود عملکرد عضلاتی که بلع را کنترل می کنند، است.
اختلال بلع (دیسفاژی) به هرگونه مشکل خوردن مواد غذایی و آشامیدن مایعات گفته می شود و در واقع اختلال بلع مشکل در انتقال مواد غذایی جامد و یا مایع از دهان تا معده است . از مشکلات مبتلایان به دیسفاژی عدم توانایی عملکرد صحیح در قورت دادن غذا به سمت حلق و جلوگیری از ورود غذا و مایعات به داخل نای و ریه و انتقال لقمه از حلق به معده است.برخی بیماران از اختلال بلع خود، آگاهی ندارند و برخی دیگر هم آگاهی محدودی دارند . اختلالات بلع ممکن است ناشی از عدم هماهنگی اعصاب یا ماهیچه ها و یا بیماری های مغز و اعصاب مانند سکته مغزی، M.S،ALS ، پارکینسون، تولد زودتر از موعد، حملات عصبی، سرطان سر و گردن و سالمندی باشد. دیسک گردن و آرتروز شدید ستون فقرات در ناحیه گردن هم میتوانند منجر به بروز این عارضه شوند.دیسفاژی ممکن است در نتیجه اختلالات مری نیز ایجاد شود.
این عارضه می تواند در سنین مختلف از کودکان تا بزرگسالی اتفاق بیافتد.
سه نوع کلی دیسفاژی وجود دارد:
دیسفاژی دهان (دیسفاژی بالا) :مشکل در دهان است، گاهی اوقات ناشی از ضعف زبان پس از سکته مغزی، مشکل در جویدن غذا یا مشکل در انتقال غذا از دهان است.
دیسفاژی حلقی: مشکل در حلق است. مشکل در گلو اغلب ناشی از یک مشکل اعصاب است. مانند بیماری پارکینسون، سکته مغزی، یا اسکلروز جانبی آمیوتروفیک ALS))
دیسفاژی مری (دیسفاژی پایین) : مشکل در مری است. این اتفاق معمولا به دلیل انسداد یا التهاب رخ می دهد. اغلب به جراحی نیاز دارد.
شایان ذکر است که درد هنگام بلعیدن (Odynophagia) از اختلال در بلع متفاوت است، اما ممکن است هم زمان رخ بدهند.
وقتی اختلال بلع به موقع تشخیص داده نشود احتمال خطر ابتلا به آسپیراسیون (ورود ؛ذا یا مایعات به مجرای تنفسی) و پنومونی که نوعی عفونت در سیستم ایمنی میباشد، افزایش مییابد و همچنین منجر به کاهش وزن بدن، از دست دادن آب بدن و ضعف خواهد شد.
فیزیوتراپی درمانی موثر برای دیسفاژی است.تقویت عضلات و بهبود هماهنگی میان اعصاب و عضلات درگیر در این عملکرد از مهم ترین اهداف فیزیوتراپی در درمان دیسفاژی است.